Những nguy cơ tiềm ẩn của bệnh sán chó bạn không nên bỏ qua

Bệnh sán chó được gây ra bởi một loại ký sinh trùng sán dây thuộc giống Echinococcus, tên thường gọi là Toxocara canis. Lây truyền sang người thông qua trung gian truyền bệnh là chó hoặc mèo. Cùng theo dõi bài viết dưới đây để hiểu thêm về bệnh và mức độ nguy hiểm của nó nhé.

Sán chó là bệnh gì?

Bệnh sán chó hay giun đũa chó, mèo, có tên y học là Toxocara canis. Đây là bệnh gây ra bởi ký sinh trùng (giun, sán) sống nhờ vào cơ thể của sinh vật khác; cụ thể là ký sinh trong ruột non của chó, có thể lây sang con người.

Giun đũa chó ký sinh trong ruột non của chó, được tìm thấy với tỷ lệ 80% chó sống ở vùng nhiệt đới và 17 - 20% chó sống ở vùng ôn đới. Chúng trưởng thành và sống trong ruột chó, mỗi ngày giun đẻ khoảng 200.000 trứng, trứng giun theo phân chó thải ra ngoài và có khả năng sống ở ngooài môi trường nhiều tháng. Khi chó lớn hơn trên 6 tháng tuổi, do cơ chế miễn dịch nên giun đũa trong ruột chó sẽ bị đẩy ra ngoài. 

Trong trường hợp chó con nuốt phải trứng giun đũa, một số ấu trùng sẽ di chuyển lên phổi, một số ấu trùng thì ký sinh ở ruột non để phát triển thành giun trưởng thành, một số khác lại tiếp tục di chuyển trong các cơ quan nội tạng. Khi chó lớn lên và có thai, ấu trùng sẽ chui qua lá nhau, nhiễm vào bào thai, hoặc di chuyển vào tuyến vú gây nhiễm bệnh cho chó con khi chúng bú mẹ.

Bệnh sán chó lây sang người bằng cách nào?

Bệnh sán chó lây sang người là do ăn phải thức ăn hoặc nước uống có chứa trứng giun, sán. Trong đó trẻ em là đối tượng dễ nhiễm bệnh nhất bởi thói quen thường chơi dưới đất, đùa nghịch với đất cát, trong khi đó nơi đất cát là nơi trứng giun phát tán bởi việc phóng uế bừa bãi của chó, mèo và thường chơi với thú cưng. Ngoài ra người lớn làm những nghề gần gũi với chó, mèo cũng là đối tượng dễ bị nhiễm bệnh. 

Khi xâm nhập vào cơ thể người, những trứng giun này nở ra ấu trùng giun đũa. Ấu trùng giun đũa chó, mèo sẽ được hấp thu vào máu thông qua đường tiêu hóa và có thể đi khắp nơi trong cơ thể người nhờ máu.

Những dấu hiệu cho biết đã mắc bệnh sán chó

Cân nặng sút giảm bất thường

Khi ấu trùng giun, sán đã xâm nhập vào cơ thể người, một lượng lớn chất dinh dưỡng trong cơ thể người bệnh sẽ được lấy đi để chúng có thể tồn tại. chính vì thế, người bệnh vẫn duy trì chế độ ăn uống bình thường nhưng lại xảy ra tình trạng cân nặng bị sút bất thường bởi đã bị thiếu hụt dưỡng chất.

Khi phát hiện ra dấu hiệu sụt giảm cân nặng của cơ thể bất thường, người bệnh hãy tiếp tục theo dõi tình trạng giảm cân trong khoảng 1-2 tháng tiếp theo rồi đến bệnh viện để thực hiện các kiểm tra và chẩn đoán nguyên nhân chính xác.

Bị táo bón không rõ nguyên nhân

Nếu bạn gặp tình trạng táo bón thường xuyên mặc dù chế độ đinh dưỡng hàng ngày bạn vẫn dung nạp đầy đủ chất xơ từ các loại rau xanh và trái cây thì nguy cơ bạn đã bị bệnh sán chó. 

Sở dĩ xãy ra hiện tượng này khi bị nhiễm giun sán chó bởi chúng có khả năng làm ruột bị kích ứng và rối loạn tiêu hóa. Chúng còn có thể làm giảm lượng nước hấp thụ vào cơ thể gây ra tình trạng táo bón không rõ nguyên nhân.

Thường xuyên bị đầy hơi, trướng bụng hoặc tiêu chảy

Trong trường hợp bạn vừa mới có những hoạt động tiếp xúc với nguồn đất hoặc nguồn nước ở khu vực khác nơi bạn sinh sống. Sau đó bạn thường xuyên gặp phải các triệu chứng như tình trạng trướng bụng, đầy hơi hoặc bị tiêu chảy mà không rõ nguyên nhân thì khả năng cao bạn đã bị nhiễm trứng sán chó. Nhanh chóng thăm khám cơ sở ý tế để xác định rõ nguyên nhân.

Thường xuyên có cảm giác không no hoặc không ăn nhưng cũng không thấy đói

Thêm một dấu hiệu bệnh sán chó là triệu chứng cảm giác cực kỳ đói mặc dù vừa ăn xong. Đồng thời cũng có triệu chứng dù không ăn gì nhưng vẫn có cảm giác no. 

Giun sán đã lấy hết chất dinh dưỡng từ thực phẩm bạn vừa nạp vào gây nên cảm giác đói. Chúng cũng gây nên tình trạng đầy hơi do đó bạn có cảm giác no căng.

Chóng mặt, mệt mỏi, cơ thể uể oải 

Tình trạng chóng mặt, cơ thể mệt mỏi, uể oải gặp phải ở người bệnh là do sự sụt giảm năng lượng cần thiết cho các hoạt động sống hàng ngày bởi hàm lượng dưỡng chất cung cấp cho cơ thể bị thiếu hụt.

Triệu chứng này lâu dần sẽ khiến người bệnh suy yếu, kiệt sức dù làm việc nhẹ nhàng. Bên cạnh đó, tình trạng này còn khiến người bệnh không muốn làm việc gì mà chỉ muốn nằm ngủ.

Trong phân có “dị vật”

Nếu bạn phát hiện thấy giun trong bồn cầu hoặc quần lót sau khi đi đại tiện, chúng thường có hình dạng giống như sợi chỉ rất nhỏ, có màu trắng ngà. Dấu hiệu này cho thấy khả năng rất cao bạn đã bị nhiễm ấu trùng sán chó.

Màu da và màu mắt nhợt nhạt hơn bình thường dù không bị ốm 

Nếu phát hiện sắc tố của mắt và da có sự thay đổi, thường xuyên chú ý theo dõi hơn bởi đây là dấu hiệu nghi ngờ bạn có thể bị nhiễm trứng sán chó. 

Nguyên nhân là do giun, sán khiến cho người bệnh bị thiếu sắt vì chúng hút máu để sinh trưởng. Khi bị thiếu máu, da và mắt của người bệnh sẽ trở nên nhợt nhạt, xanh xao. Đồng thời có thêm những dấu hiệu như là tim đập nhanh, cảm thấy bị mệt mỏi, mất tập trung.

Xuất hiện tình trạng đau bụng kèm theo buồn nôn và nôn

Giun, sán sau khi vào cơ thể người sẽ gây gián đoạn chức năng của các ống trong thành ruột. Khi ruột bị tắc nghẽn sẽ gây ra đau bụng, tùy thuộc vào cấp độ từ nhẹ đến nặng. Ruột bị tắc nghẽn cũng làm cho người bệnh xuất hiện cảm thấy buồn nôn, thậm chí nôn bất thường. Vị trí đau bụng do bệnh sán chó gây ra thường xuất hiện ở phần trên dạ dày.

Ngứa da và kích ứng

Dấu hiệu dễ nhận biết nhiều nhất là kích ứng và ngứa. Ấu trùng sán chó làm cho người bệnh ngứa da dai dẳng bởi chúng tiết độc tố vào máu. Các độc tố này khiến gây ngứa, nổi mẩn đỏ , thường tập trung ở khu vực có ký sinh trùng. Đặc biệt những cơn ngứa thường xuất hiện và nghiêm trọng hơn vào ban đêm. Ngoài ra người mắc bệnh sán chó cũng thường hay bị ngứa ở hậu môn.

Tâm trạng thất thường và xuất hiện tình trạng khó ngủ thường xuyên

Tình trạng này thường phổ biến ở những người bị ấu trùng sán chó di trú đến não và ký sinh ở đó. Những trường hợp bị bệnh sán chó này thường cảm thấy mình rất khó đi vào giấc ngủ hoặc chỉ ngủ chập chờn, thường hay tỉnh giấc giữa đêm. 

Xãy ra tình trạng này là do giun sán cho đã làm rối loạn chức năng hoạt động bình thường của não. Đây cũng là nguyên nhân của sự thay đổi tâm trạng một cách thất thường, mặc dù vừa mới vui vẻ trước đó nhưng cũng có thể nhanh chóng chuyển ngay sang trạng thái cáu gắt.

Bệnh sán chó có nguy hiểm không?

Khi giun đũa chó xâm nhập, chúng tồn tại, di chuyển trong cơ thể người vài tháng đến nhiều năm. Từ đó gây ra tổn thương ở những phần cơ thể chúng ký sinh.

Mức độ nguy hiểm dựa trên mức độ tổn thương cho cơ thể mà chúng gây ra. Bên cạnh đó mức độ nguy hiểm còn dựa trên những triệu chứng xuất hiện và số lượng ấu trùng cũng như những cơ quan mà chúng xâm lấn bao gồm các cơ quan như phổi, gan, hệ thần kinh trung ương, mắt... Trong đó đặc biệt hay thường gặp nhất là ấu trùng di chuyển ký sinh ở nội tạng và ở mắt.

Ở nội tạng, bệnh nhân thường có một số triệu chứng điển hình như sốt, gan to và bị hoại tử, lách to, triệu chứng hô hấp giống với bệnh hen suyễn.

Ở mắt, triệu chứng phổ biến là một bên mắt bị giảm thị lực hoặc đôi khi bị lé. Mức độ suy giảm thị lực tùy thuộc vào vùng bị tổn thương (điểm vàng, võng mạc). Mức độ tổn thương nghiêm trọng thậm chí có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn.

Làm cách nào để chẩn đoán bệnh sán chó ở người?

Người ta dùng các kỹ thuật y học, phổ biến là xét nghiệm tìm kháng thể chống toxocara trong máu. Trong trường hợp kết quả xét nghiệm dương tính đồng nghĩa với việc bạn có khả năng cao nhiễm giun sán, cùng với đó là có các biểu hiện lâm sàng chẳng hạn như mề đay dai dẳng, gặp vấn đề ở mắt, có khối u ở gan, não, huyết thanh chẩn đoán toxocara (+), đã loại hết các nguyên nhân khác... đồng thời xét nghiệm công thức máu trong trường hợp có bạch cầu ái toan tăng cao thì bác sĩ mới nghĩ tới khả năng bạn đang thực sự nhiễm sán chó và sau đó mới đưa ra hướng điều trị.

Bên cạnh xét nghiệm máu, bệnh sán chó còn có thể sử dụng các kỹ thuật y học sau:

Xét nghiệm hình ảnh (chụp CT, X- quang, siêu âm) 

Sau khi xâm nhập vào cơ thể người, ký sinh tại các cơ quan của cơ thể, chúng sinh sản và tạo thành các nang. Thông qua xét nghiệm, bác sĩ sẽ xác định sự xuất hiện của các nang này, đưa ra chẩn đoán.

Xét nghiệm chức năng gan 

Kỹ thuật này cũng cho phép phát hiện được sự xuất hiện của ký sinh trùng sán chó. Nếu có triệu chứng vàng da, đau bụng thì nên thực hiện xét nghiệm gan để chẩn đoán chính xác.

Xét nghiệm chức năng miễn dịch

Khi cơ thể bị nhiễm sán chó việc thực hiện xét nghiệm chức năng miễn dịch sẽ giúp nhận thấy số lượng bạch cầu và bạch cầu ái toan thường tăng đột biến, điều này giúp kết luận việc chẩn đoán người bệnh có nhiễm ký sinh trùng sán chó hay không.

Cách điều trị bệnh sán chó

Bệnh sán chó có thể điều trị nhưng rất dễ tái phát nếu người bệnh không vệ sinh sạch sẽ. Nếu nuôi chó mèo nhưng không tắm rửa, tẩy giun cho chúng thì người bệnh dễ bị tái phát.

Phác đồ điều trị bệnh sán chó phụ thuộc vào tình trạng bệnh từng người và khả năng biến chứng. Trường hợp bệnh gây tổn thương ở mắt, não, thời gian trị thường dài với phác đồ phức tạp. Thậm chí, nếu nghiêm trọng bệnh nhân phải phẫu thuật nếu dùng thuốc không đem lại hiệu quả mong muốn.

Khi điều trị bệnh bằng thuốc, tùy người, tùy cơ địa mà sẽ được chỉ định liều lượng thích hợp.

Sau thời gian dùng thuốc điều trị, người bệnh phải xét nghiệm lại nhiều lần để kiểm soát bệnh. Ấu trùng giun, sán có thể tồn tại trong máu trong thời gian dài, khoảng vài năm. Tốt nhất nên định kỳ xét nghiệm 3 tháng/lần đến khi kết quả xét nghiệm hoàn toàn âm tính.

Phòng bệnh sán chó

Thói quen vệ sinh và ăn uống hàng ngày đóng vai trò rất quan trọng trong việc phòng sán chó. Cần phải xây dựng, duy trì thói quen rửa tay sạch trước khi ăn, dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ. Thực hiện ăn chín, uống sôi, thường xuyên giữ gìn vệ sinh khi tiếp xúc hay đùa giỡn với chó.

Trẻ em là đối tượng có tỷ lệ mắc bệnh sán chó cao nhất. Các bé chưa đủ ý thức trong việc giữ gìn vệ sinh cá nhân và phòng ngừa bệnh. Người lớn nên thường xuyên cắt móng tay cho trẻ; bởi móng tay dài chính là nơi lý tưởng cho trứng và ấu trùng giun, sán ẩn náu. Nếu chưa cắt móng tay thì phải nhắc trẻ rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Ký sinh trùng có thể xâm nhập khi bé bốc thức ăn hay cầm nắm các vật đưa vào miệng.

Trong trường hợp nhà có nuôi chó mèo thì phải thường xuyên đưa thú cưng đi thăm khám định kỳ. Đây là cách để kịp thời phát hiện và điều trị triệt để khi chó bị nhiễm sán. 

Nên hiểu biết những dấu hiệu của bệnh sán chó để kịp thời phát hiện và điều trị sớm. Điều này giúp giảm các nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và cả tính mạng con người.

Trên đây là những thông tin về triệu chứng nhận biết, chuẩn đoán và những cách phòng bệnh sán chó. Mọi người hãy tham khảo để có thêm kiến thức trong việc bảo vệ sức khỏe nhé.

TuThuoc24h