Huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương nói lên điều gì?

Huyết áp là một chỉ số đơn giản nhất để theo dõi tình trạng sức khỏe con người. Huyết áp cao hay thấp có ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe chúng ta: mệt mỏi, khó chịu,… Huyết áp có hai chỉ số là huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương. Hiểu về hai chỉ số này sẽ giúp mọi người theo dõi tình trạng sức khỏe rõ hơn. 

Huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương là gì?

Mỗi khi đo huyết áp, nhất là máy điện tử, ta thấy có hai chỉ huyết áp xuất hiện: Một là chỉ số huyết áp tối đa hay còn gọi huyết áp tâm thu; Hai là chỉ số huyết áp tối thiểu hay còn gọi là huyết áp tâm trương. Mỗi chỉ số này đều đại diện cho một ý nghĩa riêng liên quan đến sự co bóp của tim. 

Huyết áp tâm thu được biết là áp lực của máu lên động mạch khi tim co bóp. Con số này được chú ý và quan tâm hơn cả vì nó thể hiện khả năng bơm máu của tim đến các cơ quan khác trong cơ thể. 

Huyết áp tâm trương biểu hiện cho áp lực máu lên thành động mạch khi tim giãn ra. Chỉ số này ít được quan tâm đến hơn so với huyết áp tâm thu, do chỉ số này phản ánh khả năng đàn hồi của thành mạch (yếu tố không dễ dàng thay đổi). 

Giữa huyết áp tâm thu và tâm trương có một sự chênh lệch để duy trì một hiệu số nhất định nhằm tạo ra áp lực bơm máu cho các cơ quan trong cơ thể. Tuy nhiên sự chênh lệch này không được dưới hoặc bằng 20 mmHg. Khi dưới con số này, bác sĩ sẽ nhận định đây là trường hợp huyết áp kẹp và phải tiến hành xử lý cấp cứu.  

Chỉ số huyết áp bình thường được biểu thị như thế nào?

Các chỉ số của huyết áp tâm thu và tâm trương có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong hoạt động hiệu quả của các cơ quan như tim, não bộ, thận cũng như sức khỏe cơ thể nói chung. 

Theo WHO – Tổ chức Y tế Thế giới, huyết áp được coi là bình thường khi:

• Huyết áp tâm thu dạo động từ 90 đến 140 mmHg
• Huyết áp tâm trương dao động trong khoảng 60 đến 90 mmHg

Huyết áp được coi là thấp khi huyết áp tâm thu < 85 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương < 60 mmHg. Huyết áp được coi là cao khi huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên và/hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên. 

Ở người trưởng thành, huyết áp cao là dầu hiệu của bệnh tăng huyết áp tự phát. Tỷ lệ này chiếm đa số với hơn 90% trong công đồng dân số chung mà không tìm ra nguyên nhân phát bệnh. Một số là tăng huyết áp thứ phát, xuất hiện do một bệnh lý hoặc dấu hiệu cho một bệnh lý nào đó. Chỉ cần điều trị bệnh khởi nguồn huyết áp sẽ trở về bình thường. 

Trái ngược với huyết áp cao, huyết áp thấp khó có thể chữa trị được tận gốc. Khi đo huyết áp phát hiện thấp, điều này báo động cơ thể đang có dấu hiệu bất thường hoặc biểu hiện của một bệnh lý. Bởi vì thông thường cơ thể có các cơ chế khác nhau để điều chỉnh áp lực giúp bơm máu từ tim đến các cơ quan khác. Vì thế hãy thăm khám bác sĩ kịp thời để phát hiện và điều trị sớm. 

Điều cần chú ý khi theo dõi huyết áp

Đo huyết áp là cách duy nhất để nắm được chỉ số huyết áp. Dụng cụ đo huyết áp được gọi là huyết áp kế. 

Tại bệnh viện, huyết áp kế được các nhân viên y tế sử dụng được hoạt động theo nguyên tắc cơ học và các bác sĩ đã qua đào tạo đo huyết áp. Tại nhà, máy đo huyết áp hay được sử dụng hơn, vì đơn giản, dễ sử dụng và các thông số hiển thị rõ ràng gồm: chỉ số huyết áp, nhịp tim. Các vị trí đo có thể là bắp tay hoặc cổ tay.

Tuy nhiên, khi đo huyết áp tại nhà, ta cần phải hiểu huyết áp không phải lúc nào cũng ổn định hoặc không thay đổi. Thực tế, khi chúng ta vận động, thay đổi cảm xúc, tình trạng sức khỏe, huyết áp cũng sẽ thay đổi ngay tại thời điểm đó. Chỉ cần một hoạt động nhỏ như thay đổi tư thế, vị trí, xúc động, tức giận hay uống cà phê, hút thuốc,… sẽ làm huyết áp tăng lên. 

Cho nên để có được kết quả đo huyết áp chính xác nhất, cần phải căn cứ vào chỉ số huyết áp của nhiều ngày, nhiều thời điểm trong một ngày. Từ đó có kết luận chắc chắn huyết áp hay cơ thể có dấu hiệu gì bất thường không. Đồng thời, đo huyết áp sau khi ngồi nghỉ ít nhất 15 phút, môi trường yên tĩnh, tâm trạng ổn định, không lo lắng, căng thẳng và không sử dụng các chất kích thích, cà phê. 

Ngoài ra, ghi nhật ký các chỉ số huyết áp đo được gồm: huyết áp tâm thu, huyết áp tâm trương, nhịp tim là một thói quen tốt cần xây dựng. Nhờ đó, khi chỉ số nằm ngoài giới hạn bình thường, ta có thể chủ động đến thăm khám cơ sở y tế để được phát hiện, điều trị bệnh và ngăn ngừa biến chứng sau này. 

Như vậy, bài viết đã cung cấp cho bạn đọc cái nhìn tổng quan về hai chỉ số huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương khi đọc huyết áp. Hi vọng mọi người chủ động trong việc theo dõi sức khỏe, xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh, ngăn ngừa bệnh tật. 

TuThuoc24h