Chia sẻ cách chữa bong gân hiệu quả giúp tránh các biến chứng về sau

Bong gân cổ chân là thường xuyên xảy ra khi vận động mạnh hoặc té ngã. Cách chữa bong gân hiệu quả tùy thuộc vào mức độ tổn thương để tránh biến chứng. Cùng tuthuoc24h.net tìm hiểu tình bong gân cổ chân qua bài viết sau đây nhé!

Bong gân là tình trạng gì?

Bong gân cổ chân là tình trạng chấn thương các dây chằng bao quanh khu vực mắt cá chân. Thương tổn thường xảy ra do vô tình có cử động vặn xoắn hoặc xoay mắt cá chân một cách đột ngột như do ngã hoặc trượt chân. Khi đó, dây chằng giữ xương mắt cá và khớp cổ chân có thể bị giãn quá mức thậm chí có thể dẫn đến rách một phần hoặc rách toàn bộ dây chằng phụ thuộc vào mức độ tác động của lực gây chấn thương. 

Bong gân cổ chân có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, mức độ tổn thương nặng nhẹ khác nhau. Nếu không may bị bong gân, người bệnh cần được nhanh chóng xử lý đúng cách; hạn chế để lại những hậu quả đáng tiếc sau này.

Bong gân cổ chân có cần điều trị không?

Đa số những trường hợp gặp tình trạng bong gân cổ chân thường chỉ tổn thương ở mức độ nhẹ, người bệnh hoàn toàn có thể tự điều trị hoặc tự chăm sóc cổ chân bị tổn thương tại nhà bằng cách sử dụng đá để chườm lên chỗ sưng, tích cực nghỉ ngơi và hạn chế đi lại.

Tuy nhiên, nếu như tình trạng bong gân cổ chân rơi vào mức độ vừa và nặng thì bắt buộc người bệnh phải nhanh chóng thăm khám các cơ sở y tế uy tín để có hướng điều trị kịp thời. Bong gân cổ chân vừa và nặng nhưng người bệnh đến bệnh viện muộn hoặc chữa không đúng cách, tự ý chữa trị ở nhà thì sẽ dẫn đến nguy cơ trở nên nặng hơn và rơi vào tình trạng bong gân mạn tính. 

Tình trạng bong gân mạn tính kéo dào gồm các dấu hiệu như sưng mắt cá chân, gây nên đau đớn kéo dài ở khớp cổ chân, khớp lỏng, chấn thương dễ tái phát. Gây khó chiu cho bệnh nhân, ảnh hưởng lớn đến lao động, sinh hoạt và chất lượng cuộc sống. 

Cách chẩn đoán bong gân cổ chân

Ngay lập tức sau khi gặp phải chấn thương bất ngờ khớp cổ chân sẽ đau, cảm giác đau rất giống với việc gãy xương. Triệu chứng đau sẽ tăng lên khi đi lại, sau đó kèm theo dấu hiệu sưng nề, bầm tím, giảm hoặc mất khả năng vận động. Khi bị bong gân, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhói như ở vùng khớp bị trẹo, da vùng khớp tái nhợt do chảy máu trong và biến loạn vận mạch.

Thông thường, trong hầu hết các trường hợp bị tai nạn ở khớp cổ chân, phải sử dụng chụp phim X-quang mới phát hiện và phân biệt chính xác được tình trạng bong gân hay gãy xương.

Ngoài ra việc chẩn đoán bong gân cổ chân còn có thể sử dụng phương pháp chụp cộng hưởng (MRI) khi nghi ngờ tổn thương dây chằng mức độ nặng hoặc tổn thương sụn khớp, chụp khi cổ chân hết giai đoạn sưng nề.

Mức độ bong gân cổ chân

Dây chằng có thể bị tổn thương ở nhiều mức độ khác nhau và được phân loại tình trạng nặng nhẹ theo độ như sau:

• Nhẹ - Độ 1: ở mức độ này dây chằng bị kéo giãn nhẹ, dây chằng bị tổn thương ở mức độ vi thể trên các sợi xơ với dấu hiệu sưng phù nhẹ quanh mắt cá chân.
• Trung bình - Độ 2: dây chằng đứt một phần với dấu hiệu sưng nề, bầm tím ở mức độ vừa phải quanh khớp cổ chân, cảm giác mất vững khớp cổ chân khi thăm khám, tổn thương vẫn còn khả năng mau liền, ít biến chứng.
• Nặng - Độ 3: dây chằng bị bóc khỏi một đầu xương hoặc bị đứt đôi gây lỏng khớp, biểu hiện sưng nề, bầm tím toàn bộ khớp cổ chân, khi thăm khám thấy khớp cổ chân mất vững rất rõ, ở mức độ nặng này sẽ để lại nhiều biến chứng.

Một số cách chữa bong gân hiệu quả tại nhà

Trong trường hợp nhe,̣ có thể nhanh chóng xử lý ngay khi mắc phải bằng những cách sau: 

• Ngay sau khi bị bong gân, điều cần thiết là phải dừng vận động, phải làm ngừng chảy máu. Sử dụng băng thun băng ép khớp bị bong gân giúp giữ khớp và có điểm tựa. Trong trường hợp nặng, cần đặt nẹp bột bất động khớp trong tư thế cơ năng.
• Chườm lạnh bên ngoài vị trí bong gân bằng nước đá (hoặc nước lạnh) trong 4 giờ đầu. Việc làm này sẽ giúp làm dịu cơn đau và co mạch, ngưng chảy máu, giảm bớt phù nề. Và sau ngày thứ 2, dùng nước ấm để ngâm chỗ bị bong gân từ 3-4 lần trong ngày. Lưu ý không đặt đá trực tiếp lên da mà sử dụng túi chườm hoặc khăn để bọc đá lại.
• Kê cao đầu chi bị bong gân lên trong lúc nghỉ ngơi và nên kê cao hơn tim. Nên gắng tập những cử động nhẹ nhàng để máu được lưu thông. Lưu ý không được băng quá chặt chỗ bong gân vì sẽ gây đau nhức, bầm tím.
• Trường hợp bong gân do chơi thể thao, dùng ethyl clorua xịt vào nơi bong gân để làm lạnh. Bên cạnh đó, có thể dùng thuốc giảm đau, tiện nhất là alaxan uống 1-2 viên/lần, 3 lần trong ngày. Không sử dụng aspirin vì thuốc này sẽ làm chống ngưng kết tiểu cầu, gây chảy máu.

Những cách xử lý nhanh chóng trên chỉ được áp dụng với những trường hợp bị bong gân nhẹ, dây chằng chỉ bị giãn hoặc bị đứt không hoàn toàn. Còn đối với những trường hợp bong gân nặng: không thể cử động được khớp, dây chằng bị đứt hoàn toàn hoặc khớp lỏng lẻo kéo theo nhiều biến chứng, bị sốt hoặc không đỡ sau 2 ngày, phải nhanh chóng đến ngay cơ sở y tế để khám và điều trị tránh hậu quả đáng tiếc cho sức khỏe.

Những sai lầm thường mắc phải khi gặp tình trạng bong gân

Sử dụng rượu hoặc cao nóng để thoa và xoa bóp vào nơi bị tổn thương bong gân. Đây là sai lầm, tổn thương dây chằng nghiêm cấm các chất gây nóng tác động vào chỗ bong gân. Những chất này khi xoa trực tiếp lên vùng da bong gân sẽ khiến cho việc chảy máu mạnh hơn.

Các chất có tính nóng chỉ nên được khuyên dùng trong trường hợp gãy xương vì sức nóng sẽ giúp làm tăng tiết dịch, máu hỗ trợ cho việc nhanh liền xương hơn. Tuyệt đối không được xoa dầu nóng, rượu, cao nóng vào nơi dây chằng bị tổn thương. Điều này có thể dẫn đến những biến chứng không tốt như teo cơ, cứng khớp sau này.

Nguyên tắc chữa bong gân cần phải lưu ý

Phần lớn các trường hợp bong gân cổ chân không cần phẫu thuật. Có 3 bước trong nguyên tắc điều trị bong gân từ nhẹ đến nặng người bệnh phải tuân thủ:

• Đầu tiên, bệnh nhân phải dừng tất cả hoạt động mạnh, hạn chế đi lại, nghỉ ngơi để giảm sưng.
• Thực hiện tập luyện với các cử động nhẹ để sớm lấy lại biên độ vận động của khớp.
• Duy trì tập luyện để nhanh chóng thích nghi và trở về với các hoạt động sinh hoạt bình thường.

Quá trình triều trị bong gân cổ chân thường phải mất khoảng thời gian tầm 3 tuần đối với bong gân mức độ nhẹ, và thời gian dài hơn từ 6 - 12 tuần đối với bong gân mức độ vừa và nặng.

Khi nào cần đến bệnh viện?

Với những tổn thương dây chằng nhẹ, khớp vẫn có khả năng cử động, có thể điều trị tại nhà. Tuy nhiên, khi rơi vào những trường hợp bong gân mức độ vừa và nặng phải nhanh chóng đến các thăm khám bác sĩ chuyên khoa tại các cơ sở y tế uy tín để hạn chế những biến chứng đáng tiếc cho sức khỏe sau này. Một số dấu hiệu để nhận biết tình trạng tổn thương dây chằng nặng:

• Đau chói, đau đến mức khiến bạn không thể cử động được khớp
• Khớp cổ chân sưng nhiều, bầm tím tụ máu, mất vững, mất khả năng vận động
• Những trường hợp ban đầu đau, sưng nề ít, tăng dần sau vài ngày mặc dù được bác sĩ khám.

Bong gân khi nào cần phẫu thuật?

Trường hợp cần phẫu thuật được chỉ định từ bác sĩ cho những ca bong gân ở mức độ nặng. Có nhiều phương pháp phẫu thuật tùy vào tình trạng của bệnh nhân. Có thể tiến hành phẫu thuật bằng cách nội soi, sử dụng các lỗ vào ở mặt trước khớp cổ chân để đưa camera vào khớp, tiến hành quan sát diện khớp, loại bỏ các mảnh bong sụn khớp nếu có. Thực hiện khâu phục hồi dây chằng hoặc có thể tạo hình lại dây chằng bằng các mảnh ghép từ gân cơ tự thân.

Một số cách giúp phòng ngừa hạn chế gặp phải bong gân cổ chân

Có thể phòng ngừa và kiểm soát khả năng gặp phải tình trạng bong gân cổ chân bằng các việc:

• Làm nóng cơ thể, khởi động kỹ trước khi chơi thể thao hoặc thực hiện các hoạt động thể lực
• Mang giày dép đúng chủng loại, đúng kích cỡ, có độ bền và chất lượng ổn định;
• Cẩn thận khi bước, chạy hoặc nhảy trên địan hình hay nền, mặt sàn mấp mô, gập ghềnh;
• Giảm hoặc dừng chơi thể thao khi xảy ra tình trạng đau khớp cổ chân;
• Vận động chậm lại hoặc dừng các hoạt động khi cơ thể mệt mỏi;
• Nếu đã từng mắc phải bong gân cổ chân nên cẩn thận để tránh dẫn đến bong gân mạng tính.

Qua bài viết này, mọi người có thể tìm được cách chữa bong gân hiệu quả; cách ngăn ngừa tình trạng bong gân xảy ra. Để chữa hiệu quả cần kết hợp lời khuyên của bác sĩ với các thiết bị y tế hỗ trợ. Người bệnh cần tuân thủ điều trị nhằm hỗ trợ sự phục hồi tốt của dây chằng sau chấn thương; điều này cũng góp phần phòng ngừa bong gân tái phát và hạn chế những biến chứng không tốt.

TuThuoc24h