Nguyên nhân gây nên bệnh quai bị mọi người cần lưu ý để đề phòng cho trẻ

Bệnh quai bị là một căn bệnh truyền nhiễm do virus, căn bệnh này thường gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường thấy ở trẻ em tuổi thanh thiếu niên. Hiện bệnh quai bị chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Tuy bệnh có thể tự khỏi nhưng nêu không thận trọng hay tìm hiễu kỹ phương pháp chữa trị thì cũng có thể bị các biến chứng nguy hiểm.

Bệnh Quai bị là bệnh gì?

Bệnh quai bị hay còn có tên gọi trong dân gian khá lạ đó là bệnh: Má chàm bàm. Là một căn bênh nhiễm trùng do virus gây nên, hậu quả làm sưng tuyến đường bọt và gây đau, làm sưng và phình to phần bị đau trên mặt. Khoảng thời gian mà bệnh diễn ra là từ 12 - 24 ngày. Trẻ em là đối tượng thường mắc căn bệnh này nhất, nên điều trị kịp thời nếu không biến chứng gây ra từ căn bệnh này là vô cùng nguy hiểm. 

Ký chủ duy nhất của bệnh quai bị là Người. Bệnh có khả năng tạo miễn dịch bền vững và kéo dài (dù có hay không có biểu hiện bệnh). Hiếm khi mắc bệnh lần hai.                                      

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh này thực ra rất phổ biến và chỉ xuất hiện duy nhất ở người. Trẻ em lứa tuổi vị thành niên thường bị mắc bệnh nhiều hơn cả, nếu người lớn mắc bệnh thì thường chỉ ở tỷ lệ thấp. 

Nguyên nhân chủ yếu là do virus lây truyền qua đường hô hấp, đường ăn uống, lây từ giọt nước bọt khi tiếp xúc với bệnh nhân khi họ hắt hơi, ho, nói chuyện. Có một vài thông tin cho rằng bệnh còn lây qua đường phân nước tiểu, tuy nhiên vẫn chưa xác định được chính xác thông tin này, mặc dù được biết virus quai bị có khả năng tồn tại trong nước tiểu từ 2 đến 4 tuần. 

Thời gian lây bệnh là từ 6 - 7 ngày trước cơn phát bệnh gây sưng tuyến mang tai cho đến 2 tuần sau khi có triệu chứng bệnh. 

Biểu hiện cần biết của bệnh

Thời kỳ ủ bệnh: Thông thường sau khi tiếp xúc với người bệnh từ 6 - 9 ngày trẻ sẽ có biểu hiện của bệnh, có trường hợp là 2 tuần.

Bệnh quai bị thường rất dễ nhận biết, với triệu chứng sưng đau, cùng với phình to vùng mặt hay vùng mang tai, nguyên nhân là do viêm sưng tuyến nước bọt.

Trước khi sưng vài ngày, một số trẻ có cảm giác đau, khó nhai,... Vùng mang tai có thể bị sưng rất nhanh, đêm hôm trước bình thường nhưng hôm sau đã sưng to cả hai bên. Hay có thể sưng một bên, sau đó vài ngày sưng sang bên kia. Bên cạnh triệu chứng sưng vùng mang tai, trẻ có thể kèm theo sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, buồn nôn,...

Đa số các trường hợp thường sốt rất nhẹ và chỉ kéo dài một đến hai ngày. Triệu chứng của bệnh sẽ tự lui dần sau 5 - 7 ngày nếu không có biến chứng. Vùng mang tai sẽ giảm sưng dần, trẻ ăn uống dễ hơn và hồi phục hoàn toàn sau 7 -10 ngày.

• Tuyến mang tai sưng to dần trong khoảng ba ngàymột tuần sau lại giảm sưng. Tuyến mang tai có thể sưng một bên hay hai bên. Rồi thường lan đến má và hàm, có khi lan đến ngực.
• Có cảm giác đau ở nơi bị sưng nhưng da trên vùng sưng nhưng không nóng, ngược với những trường hợp viêm tuyến mang tai do vi khuẩn. Lỗ ống Stenon ở niêm mạc má 2 bên sưng đỏ, có khi có giả mạc.
• Cảm giác khó giao tiếp, khó ăn uống và thậm chí gây khó thở.Bệnh thường diễn ra trong 10 ngày là ít nhất.

Khi bạn sốt cao thì có thể gây nên tình trạng mê sảng. Tinh hoàn bị sưng to, nguy cơ bị vô sinh nếu bị sưng to luôn cả hai bên. Sẽ khỏi bệnh sau 10 ngày nhưng cần theo dõi bệnh xem sau hai tháng coi nó có teo hay là không. Trường hợp phụ nữ có thể có nguy cơ viêm buồng trứng.                                 

Vì sao bệnh Quai bị dễ gây vô sinh?

Biến chứng của bệnh Quai bị rất nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến não, gây viêm màng não, phổi, và đặc biệt là gây vô sinh. Các biến chứng của bệnh quai bị liên quan có thể gây vô sinh cụ thể như: viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng,... Vậy lý do nào mà căn bệnh này lại gây ra hậu quả nghiêm trọng đến vậy?

Nguy hiểm vì nó thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản sau này của người bệnh. (bệnh gây viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn). Khi bị biến chứng viêm tinh hoàn của quai bị, tinh hoàn sẽ sưng to, đau và viêm dẫn đến tình trạng sốt kéo dài. Trường hợp nặng có thể dẫn đến teo tinh hoàn và làm số lượng tinh trùng giảm đáng kể gây vô sinh. 

Đối với nữ giới, quai bị có thể gây viêm buồng trứng. Các biểu hiện thường gặp đó là đau bụng dưới, rong kinh. Đối với người phụ nữ đang mang thai mà mắc bệnh thì sản phụ sẽ rất dễ sảy thai, sinh non hay thi bị chết. 

Viêm tinh hoàn (biến chứng của bệnh) xảy ra sau độ tuổi dậy thì, có tỉ lệ xuất hiện là 30 – 40 % ở người bị quai bị. Những triệu chứng của viêm tinh hoàn sẽ diễn ra sau khoảng 7 – 10 ngày từ khi bị viêm tuyến ở mang tai.

Hiện nay, những biến chứng của căn bệnh này vô cùng phức tạp, không chỉ là viêm buồng trứng ở nữ giới hay viêm tinh hoàn ở nam nữa, mà còn ảnh hưởng các cơ quan quan trọng khác của cơ thể như não, phổi, hô hấp,... Các biến chứng này diễn biến không rõ ràng, gây sự lo lắng và hoang mang cho người bị bệnh cũng như trong công đồng. Tuy nhiên, cần phải phụ thuộc rất nhiều yếu tố và cần phải đi khám, xét nghiệm để có thể đưa ra kết quả chính xác nhất khả năng vô sinh hay ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản như thế nào từ căn bệnh này.

Những biến chứng như viêm tinh hoàn, mào hoàn hay viêm buồng trứng đều có tác động đến khả năng sinh sản. Tuy là vậy không phải khi nào mắc bệnh đều xảy ra khả năng vô sinh. Chúng ta cần kiểm tra và tìm hiểu một cách rõ ràng.

Cách phòng tránh và điều trị bệnh quai bị

Phòng tránh

Cần có những biện pháp tuyên truyền cho cộng đồng nắm rõ các nguyên nhân, tác hại của bệnh, nhất là nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Hướng dẫn về cách thức sử dụng vắc xin phòng chống bệnh, chú ý về các biện pháp vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, nơi ở mỗi hộ gia đình.

Biện pháp dự phòng chủ động có hiệu quả nhất đối với bệnh quai bị là sử dụng vắc xin quai bị sớm cho trẻ từ 12 tháng tuổi.

Biện pháp vệ sinh cá nhân: Nên thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân: thường xuyên súc miệng bằng dung dịch khử trùng hoặc nước muối pha loãng. Vệ sinh nơi ở, dọn dẹp làm thông thoáng nhà ở, tận dụng ánh sáng mặt trời. Có thể tiến hành khử khuẩn không khí nhà ở, buồng bệnh bằng đèn cực tím, xông hơi nóng cho những không gian ở kín.

Điều trị

Vì đây là một căn bệnh truyền nhiễm do virus nên việc đầu tiên bạn cần làm khi bị bệnh là cách ly người bệnh và đưa đến các cơ sở y tế để kiểm tra. 

Ngoài ra, bạn nên hạn chế tiếp xúc, dùng chung hay ăn uống chung với người bệnh vì khả năng truyền bệnh là rất cao và nhanh.

Khi nghi ngờ có người bị quai bị, người bệnh cần nhanh chóng cách ly và nghỉ ngơi tại nhà, sau đó nhanh chóng đưa người bệnh đến bệnh viện kiểm tra. Cần phải cho người bệnh uống nhiều nước. Khi ăn uống nên chọn những loại thức ăn có dạng lỏng, mềm và dễ nuốt, người bệnh cũng nên hạn chế nhai nhiều trong khi bị bệnh.

Khi bị quai bị, cần phải cách ly người bệnh với gió và nước lạnh. Đều này nhằm tránh cho người bệnh nguy cơ hàm bị sưng to hơn, nặng nề hơn. Bên cạnh đó cũng cần vệ sinh răng miệng sạch sẽ.

 Có một số người thường sử dụng các bài thuốc dân gian hay lan truyền nhau bằng miệng cách điều trị bệnh quai bị khác nhau. Tuy nhiên, phải hết sức cẩn thận vì nếu chữa sai cách thì hậu quả khó lường vô cùng. Vậy nên, tuyệt đối không nên tự ý điều trị quai bị tại nhà bằng các phương pháp dân gian như dùng mực tàu, lọ nồi, đắp lá cây, vôi,...Những cách làm này này có thể gây nóng, bỏng, và tạo điều kiện cho vi trùng từ ngoài xâm nhập vào tuyến mang tai làm viêm nhiễm nặng hơn, thậm chí có thể bị nhiễm trùng máu.

Với những thông tin trên, hi vọng rằng mọi người đã phần nào hiểu biết thêm về bệnh quai bị, để từ đó có được những phương pháp thích hợp cho việc phòng tránh, điều trị bệnh và chăm sóc sức khoẻ của mình.

TuThuoc24h.net